The Goddess of Beauty and Love: Aphrodite Cypridis

Born out of foams in the Mediterranean Sea, the goddess of beauty and love Aphrodite was attracted to the land of Cyprus to put her gentle feet on. Today, thousand years past alike, Cyprus is recognised as home to Aphrodite. This article searched the footsteps and the exalted spirit of the goddess across the island.

Across Cyprus, numerous temples or sacred sites devoted to the goddess Aphrodite would enliven with the rise of spring. As the spring fairy Persophene breathed the spring putting flowers in bloom, every girl used to make a pilgrimage to the sanctuary of the goddess for marriage rites ‘to invoke the goddess within’. Exquisitely dressed priestesses of the goddess would welcome the girls in the sacred gardens surrounding the temple. A man would throw an offering at the feet of his preferred pilgrim whereupon the sacred intercourse was performed.
This sort of ritual and offerings actually have deeper roots than Hellenistic culture. The figure of a mother goddess responsible for procreation dates back to matriarchal era when women were considered holy and mysterious due to the inexplicable act of conception.
Standing at the crossroads of Europe, facing the Asia Minor and the Middle East, Cyprus was a kind of ‘melting pot’ of the ancient world comprising many civilisations on its bosom.
Chronologically Mycenaeans, Achaeans, Phoenicians, Assyrians, Egyptians, Persians, Romans, Crusaders, Venetians, Ottomans and British have all passed by bringing their own customs, religion, and art necessarily changing the current, adapting to or coexisting with it.
An exhibition held in New York in the year 2003 entitled “From Ishtar to Aphrodite” revealed this fact with artefacts discovered around the sanctuaries or graves in Cyprus. These artefacts including grave offerings, vases, bowls, and figurines contributed our conception of the ancient cosmopolitan character of Cyprus as a melting pot. The exhibition proved that various styles of burial traditions coexisted even within short distances.
The figures generally represented a mother goddess of fertility and balance, suggesting an antecedent persona of Aphrodite, brought to the island by Mesopotamian tribes of matriarchal order. Remembering the “Epic of Gilgamesh” will give us the initial clue to start searching the traces of the goddess Aphrodite the Cypriot. A Mesopotamian epic, also the oldest written work of literature, Gilgamesh introduces the goddess of love, Ishtar, aka Inanna.

Origins of the goddess
The cult of the “goddess of love” was actually brought to the island by Phoenecians, who used to name her Inanna, Ishtar or after an Egyptian goddess Astarte. She is called the goddess of the Morning and Evening Star. She presides over the birth of both night and day. Next to her is the sacred star sign of brilliant Venus, symbol of both death and rebirth.
The winged goddess could move freely between the world of the death and that of living. Thus, she is also the goddess of balance. Among her many other titles, Ishtar is the goddess of love and procreation. Sacred marriage rites were performed at New Year. Not to forget that this “new year” is not what we understand today under the imposition of Christianity. The new year in the pagan world started with the wake of nature, that is Spring. The blessings of Ishtar were sought to insure fertility in the month of May when nature was in flourish.
Another interesting fact is that the nature of Ishtar reflects the peaceful Phoenecian society in which she developed. All the other goddesses of the Near East and Greek world wore armour, except Ishtar, or later Aphrodite. Thus, it is time for you to stop and think the famous saying of modern novelist Virginia Woolf: “to fight has always been the man’s habit, not the woman’s”.

Aphrodite as Ishtar’s successor
This goddess image, the Greek confronted on their journeys to the island was rather interesting due to its “different” nature. Living in a world of male dominancy, the Greek were conquered with the peaceful image of the goddess, a holy figure of love and fertility.
Not unwillingly, the Greek adopted the image of the goddess bringing her back to the island in a few centuries later in full Hellenistic disguise. This is clear considering many similarities that exist between the attributes of the goddesses.
Isthar was called the “Queen of Heaven” while Aphrodite was given the name “Urania”, meaning “celestial” or “heavenly”. Isthar is described as having wings and Aphrodite travels always on the back of winged animals such as doves or geese. Moreover, marriage rites were held in the temples of the both goddesses in the wake of spring. One of the most noticeable parallels in their myths is Aphrodite’s lover, the vegetation god Adonis and his counterpart in Babylonian mythology, Ishtar’s lover Tammuz.

The Mythical “birth”
Necessarily, the fact that Aphrodite was brought from Mesopotamia to Greece by way of Cyprus was reinforced in literature as Aphrodite’s mythical “home” is Cyprus.
The birth of Aphrodite, apart from its logical historical roots, is related as a marvellous phenomenon revealing the astonishment of the Greek before the sacred image of the goddess. The scene inspired artists all through the centuries regardless of the branch or art, movements, or countries. The magical moment was rendered in the lines of the English Romantic poet Shelley with these words:
“Look, look why shineThose floating bubbles with such light divine?They break, and from their mist a lily formRises from out the wave, in beauty warm.The wave is by the blue-veined feet scarce press'd,Her silky ringlets float about her breast,Veiling its fairy loveliness, while her eyeIs soft and deep as the heaven is high.The Beautiful is born; sea and earthMay well revere the hour of that mysterious birth.”
The word “Aphrodite” means “the foam-born” in Greek. The myth tells us that Cronus (representing time), the son of Uranus (the skies), castrates him and throws his genitals into the sea, which later turn into the foam giving birth to Aphrodite. This myth explains her attributes as goddess of love, marriage, childbirth; and her Roman title as “Venus” which is mentioned above to symbolize death and life.
Coming back to the myth again, the goddess Aphrodite was carried to the shores of Cyprus on a shell by the breath of Zephyr, the west wind, and Chloris, his wife the breeze of spring. The shores that Aphrodite was carried on her shell by the winds Zephyr and Chloris are claimed to be Petra Tou Romiou bearing a noticeable endemic flora on its bosom or the long golden beach at the Karpaz Peninsula with a fantastic scene. Comparing the likeliness of both of these sites to the painting by the Italian painter Botticelli, “The Birth of Venus”, most famous of representations. But it is still another question, whether the painting reveals the photographic truth or simply an allegoric representation of the myth of Aphrodite’s birth.

Footsteps of the goddess on the isle
It is presumed that there were many a number temples or sacred sites across Cyprus devoted to the goddess. One of these used to stand at the very northern tip of the island dominating the blue waters of the Mediterranean that bore the goddess, while another was built at Palea Pafos.
As previously mentioned, in the old days, with the rise of the spring, every girl used to make a pilgrimage to the sanctuary of the goddess for marriage rites and ‘to invoke the goddess within’. Amphorae and ceremonial bowls collected from these sites depict exquisitely dressed priestesses in some scenes from these ceremonies, which are in some sense erotic.
Aphrodite is generally called as Aphrodite Urania, or Celestial Aphrodite to refer her attributes of pure and spiritual love. An ancient site named “Urania” stands on the Karpaz Peninsula today exposing a few remains. Ruins of an ancient marina, tombs, and a fortress are left from the glorious city of Urania, aka Aphendrika, which was one of the six major towns in Cyprus in the 3rd century BC.
Visiting this site will give you the opportunity to imagine yourself in one of the towns built most probably in the name of the goddess. A similar delight is hidden in the face of the fragile beauty in Botticelli’s painting or in the elusive but strong image of the woman portrayed by Dali.
On the other hand, not to forget to remind that it was still Aphrodite to make Paris and Helen fall in love and prepare the scene for the Trojan War. The peaceful spirit of Ishtar, Inanna, Astarte embodied in the image of one goddess, the Cyprus-born, foam-born, Aphrodite Cypridis.

-----------------------------------------------------------------------------------------------
Aphrodite in art
The birth of Aphrodite was frequently pictured throughout the ages should it be on the face of a vase, or a big painting. She is mostly represented sitting or riding birds or geese.
The most famous work of art concerning the goddess is the painting by Botticelli (1485). In this scene Aphrodite is depicted rising from the water with a rather shy and innocent expression on her face. On the upper left, Zephyr (the west wind) and Chloris (his wife, the breeze of spring) are puffing to move her shell towards the shores; while, on the right, a nymph, one of the three Horae (hours) gives Aphrodite a gorgeous robe adorned with flowers, implying her as goddess of all seasons.
Salvador Dali also painted a picture “Apparition of the Face of Aphrodite” depicting her in the lines of abstract movement.

-----------------------------------------------------------------------------------------------
“And so soon as he had cut off the members with flint and cast them from the land into the surging sea, they were swept away over the main a long time: and a white foam spread around them from the immortal flesh, and in it there grew a maiden. First she drew near holy Kythera, and from there, afterwards, she came to sea-girt Kypros, and came forth an awful and lovely goddess, and grass grew up about her beneath her shapely feet. Her gods and men call Aphrodite, because she grew amid the foam.”
from Hesiod’s “Theogony”.

Tu sei come una terra

Tu sei come una terra
che nessuno ha mai detto.
Tu non attendi nulla
se non la parola
che sgorgherà dal fondo
come un frutto tra i rami.
C'è un vento che ti giunge.
Cose secche e rimorte
t'ingombrano e vanno nel vento.
Membra e parole antiche.
Tu tremi nell'estate.

29 ottobre 1945
Cesare Pavese

Ölümü göreceksin ve gözlerin olacak

Bir ruhun var, bir nefesin.
Etten yapılmışsın
Saçlar, bakışlar
ve sen olandan. Toprak ve nebat,
mart seması, güneş
titreşir ve sana benzer;
gülümsemen ve yürüyüşün
hırçın akışı gibidir suyun;
gözlerinin arasındaki o kırışık
toplanan bulutlar gibidir.
nazik tenin,
güneşten bir parça..

bir ruhun var bir nefesin.
Bu topraklarda yaşarsın.
Kokusunu bilirsin
Mevsimlerin uyanışını,
Güneşte oynardın,
Bizlerle konuşurdun.
Berrak su, bakir
ilkbahar, toprak,
tomurcuklanan sessizlik,
küçük bir kız çocuğuyla oynamıştın,
değişen o göğün altında,
gözlerinde sessizlik vardı,
ve sonra bir bulut, büyüyen
şimdiyse gülümsüyorsun ve akıyorsun hırçınca
bu sessizliğin altında.

Tatlı bir meyvesin
Berrak göğün altında yaşarsın,
Soluk alıp verir, yaşarsın işte
Şu bizim mevsimimizde,
Kapalı sessizliğindedir
Delişmen gücün. Tıpkı
Havaya uzanan ağaç gibi
Ürperir ve gülümsersin,
Ama sen, sen topraksın
Yırtıcı köksün.
Sen, bekleyen topraksın.

21 mart 1950
Cesare Pavese
(çeviri:Aslı Özgen)

Orhan Pamuk’un paralel dünyaları

Proust kadar içe dönük, Umberto Eco kadar maceracı, Italo Calvino kadar masalsı, Joyce kadar karmaşık, Borges kadar çok yüzlü, Marquez kadar büyülü, Dante kadar gözü pek... Cannes Film Festivali’nin jürisinde yer alan Orhan Pamuk, Türkiye’de adına düzenlenen iki sempozyumla gündemdeydi...

Market ve kitapçı rafları, ‘Benim Adım Kırmızı’ ile dolup taşarken tanışmıştım Orhan Pamuk’la. Kitabın arkasındaki düşünceler, sorular ve yazılar arasında kaybolmuş hınzır bakışlı fotoğrafı, elimde tuttuğum kitabın bir şeyler değiştirebileceğini fısıldıyordu. Büyük ve kalın gözlüklerini delercesine gözlerime değen bakışları, aynı baskıdan milyonlarca olmasına rağmen, bana özel bir şey söylemeye çalışıyordu sanki: Sana anlatacağım öyle çok şey var ki...
‘Benim Adım Kırmızı’nın elimden tutup beni kapılarından geçirdiği dünya, Dante’nin macerasından daha fazlasını sunuyordu. Kişisel Virgilius’um Orhan Pamuk, beni Yeni Hayat’a sürüklüyordu. Kitapların altını çizen karakterle bu kitapta karşılaşmıştım. İlk altını çizdiğim satır bu oldu.
Sınırları bulanıklaşan gerçeklik ve rüya, birbirine geçen karakterler... Karanlık atmosfer ve yanıltıcı hafıza... Kelime oyunları ile kurulu bir paralel dünya... Babil Kitaplığı gibi karmaşık kurgular... Sessiz Ev, Beyaz Kale, Öteki Renkler, Kar... Marcel Proust kadar karanlık ve içe dönük, Umberto Eco kadar maceracı, Italo Calvino kadar masalsı, James Joyce kadar karmaşık, Borges kadar çok yüzlü, Marquez kadar büyülü, Dante kadar gözü pek Orhan Pamuk romanları, hayatımın vazgeçilmezleri arasında yerini almıştı...
Orhan Pamuk’u anlamakBillboardlarda kitaplarının reklamı yapılan bu adama herkesin kızgın olduğu bir zamanı hatırlıyorum. Edebiyat; böyle alanlara, sokaklara taşınamaz diye karşı çıkanları. “Orhan Pamuk çok satıyor, ama çok okunmuyor” diyenleri ve “Yeni Hayat’ı eline alan 10 kişiden sadece biri sonuna kadar okuyabiliyormuş” diyen istatistikleri okudum. Orhan Pamuk dili kullanamıyor diye atıp tutanları, kültürümüzü bilmiyor diye ona saldıranları duydum... Orhan Pamuk’u anlamadıklarını çok iyi biliyordum.
Engin Kılıç’ın yayına hazırladığı ‘Orhan Pamuk’u Anlamak’ kitabı ile böyle bir zamanda karşılaşmıştım. Derlediği makaleler, yazarın o zamana kadar yayımlanan eserleri üzerine açılımlar getirmeyi hedefleyen, Orhan Pamuk’u anlayan akademisyenler tarafından, Orhan Pamuk’u anlamak isteyen insanlar için yazılmışlardı. Orhan Pamuk’u anlamak istemeyenler bu kitabı anlamadı; almadı, okumadı ve onu mahkeme salonlarına sürükleyip kitaplarını yakma cüretini bile gösterdiler.
Edebiyat camiasının Nobel’e pek rağbet etmediğini biliriz. Öyle ya vakti zamanında Sartre ödülü reddetmişti. Ancak Pamuk’u, Sartre gibi ödülü reddetmeye davet edenlerin unuttukları bir şey vardı. Fransız muhafazakârları, 1960’larda Fransa’nın Cezayir’e müdahalesini acımasızca eleştirerek şimşekleri üstüne çeken Sartre’ın tutuklanmasını istemişti Charles de Gaul’den. De Gaul’ün yanıtı kesindi: “Asla! Sarte da Fransa’nın bir yüzüdür”...
Pamuk’un Nobel’i kazanmasının ardından yapılan en yerinde yorum, bu ödülün, Türk Edebiyatı’nın uluslararası alandaki saygınlığını artıracağına dikkat çekiyordu.
Nitekim Pamuk, yedi ay sonra Cannes’da jüri olarak yerini aldı. Pamuk ile birlikte Cannes’da bir de Türkiye çıkarması oldu.
Doğum günü hediyesiOrhan Pamuk’u hâlâ anlamak istemeyenler için umut kalmamışken, anlamak isteyenler için geçtiğimiz ay iki önemli etkinlik vardı: 11 Mayıs günü Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen ‘Orhan Pamuk Edebiyatı’ başlıklı sempozyumun ardından, 14 ve 15 Mayıs tarihlerinde Boğaziçi Üniversitesi bir Orhan Pamuk sempozyumu düzenledi.
Kadir Has Üniversitesi’ndeki sempozyum, yabancı akademisyenlerin katılımıyla daha çok yazarın yabancı dildeki okumaları üzerine yoğunlaşırken; Boğaziçi Üniversitesi Murat Belge, Engin Kılıç, Jale Parla gibi Orhan Pamuk’un eserleri üzerine uzun süredir inceleme yapan ve yazarla aynı dili paylaşan akademisyenleri konuk etti. 14 Mayıs sabahı Orhan Pamuk’a fahri doktora unvanı sunulmasıyla başlayan sempozyumda, yazarın eserlerinin farklı boyutları derinlemesine incelenerek katılımcılara yeni açılımlar sağlanması amaçlandı. Orhan Pamuk’un çevirmeni Maureen Freely, her iki sempozyuma da katılarak, yazarı İngilizce konuşan ülkelere aktarma serüvenini dinleyenlerle paylaştı.
Boğaziçi Üniversitesi’ndeki törene katılmak için Amerika’dan gelen Pamuk, konuşmasında, "Kitapların korkulacak ya da imrenilmesi gereken kutsal şeyler değil, anlaşılması gereken şeyler olduğunu burada öğrendim" diyerek ‘anlaşılmak’ konusuna bir kez daha dikkat çekti.
Pamuk, 7 Haziran’da 55. doğum gününü kutlayacak. Yazarın Cannes ve İstanbul’da Mayıs ayı içinde yaşadığı coşku, ona en güzel hediye olmuşa benziyor...

Orhan Pamuk’s parallel universes

Introvert like Marcel Proust, adventurer like Umberto Eco, fantastic like Italo Calvino, complex like Joyce, multi-faceted like Borges, magical like Marquez, and courageous like Dante... Included in the jury of Cannes Film Festival, Orhan Pamuk made headlines once again with two symposiums held in his name.

I remember a time when shelves in supermarkets and bookshops were packed with copies of My Name is Red. As I took one copy of the book in my hands, I faced his image lost in contemplation, directly looking at me from the backcover of the book. Suddenly I thought that this face was so familiar and I was sure he had something to reveal me and he knew something that might bring a change in my life. Although there were a hundred copies around, I was taken by his looks in the photograph reaching to me from behind those thick glasses whispering: “I have so much to tell you”.
Orhan Pamuk took me by the hand and opened the gates of new universes with ‘My Name is Red’. My Virgil from then on, Pamuk took me to a ‘New Life’... I remember a character in this book who was underlining the books while reading. I immediately underlined the sentence and many other sentences thereafter.
Reality and dream intermingled in his books, the borders blurred; characters got into each other... A dark atmosphere dominated and memory was deceptive as ever... Parallel universes were created with puns and riddles... Complex plots followed like corridors of the Library of Babel... The Silent House, The White Castle, Other Colours, Snow... Introvert like Marcel Proust, adventurer like Umberto Eco, fantastic like Italo Calvino, complex like Joyce, multi-faceted like Borges, magical like Marquez, and courageous as Dante... Pamuk’s books suddenly became indispensable to my life.

Understanding Orhan Pamuk
I remember a time when everyone was angry with this man whose books were advertised on billboards. They said, literature should not be popularised. I remember those claiming “A lot of people buy Orhan Pamuk books, but very few read them”. I remember reading statistics stating that “only one person out of ten people can read New Life until the end”. I was watching all these with a certain idea on my mind; they understood nothing of and about Orhan Pamuk.
It was on such a day that I encountered a book prepared by Engin Kılıç; ‘A Guide to Understanding Orhan Pamuk’. The articles in this book were collected with an aim to suggest new readings of Pamuk’s works. No doubt they were written by academics who understood Orhan Pamuk for those who want to understand Orhan Pamuk. Those who do not want to understand Orhan Pamuk did not read this book. Furthermore, they drove him to courts and even burnt his books.
Prizes, as the Nobel, are usually handled critically in literary circles, as it should be. It is widely known that Sartre denied the Prize. However, the aftershocks of Pamuk’s winning the Nobel Prize were quite controversial as many comments had no depth, and therefore no value. Those who invited Pamuk to renounce the prize “like Sartre did” failed to remember something. In the 1960s, Jean Paul Sartre made a series of controversial statements during a public lecture, upon which a group of French conservatives turned to Charles De Gaulle to caution the man of letters. After listening to their complaints, De Gaulle said to them "No way. Sartre is also France".
The most important and appropriate comment on Pamuk’s winning of the Nobel Prize emphasised the significance of the Prize in raising a world-wide interest in Turkish Literature and culture.
Not much later, Pamuk was invited to take a place in the jury of Cannes Film Festival. In its 60th year, Cannes also saw a big promotional campaign on Turkish culture.

Birthday present
Forget those who do not take pains to understand Orhan Pamuk; the city of İstanbul witnessed symposiums organised in name of the writer, for those who wish to understand him better. Kadir Has University organised a conference, entitled ‘the Literature of Orhan Pamuk’, on May 11, 2007. Subsequently Boğaziçi University held a two-day symposium where the works of the writer were discussed on May 14 and 15, 2007.
The conference at Kadir Has University focused on the international readings of Pamuk, with the participation of mainly foreign academics and critics; whereas Boğaziçi University housed many acknowledged Turkish academics such as Murat Belge, Engin Kılıç, and Jale Parla, who have been working on Pamuk’s works for some time. The symposium at Boğaziçi University was launched on May 14 with a ceremony, in which Mr.Pamuk was presented a honorary doctorate. Maureen Freely, translator of Pamuk’s works into English, joined the two symposiums and related the adventure and responsibilities of translating Pamuk.
Pamuk came to İstanbul in order to receive his honorary doctorate from Boğaziçi University and he gave a speech to mark the opening of the conference. “This is the place where I learned that books were not to be scared, or to be worshipped; instead books were to be understood”, he said emphasising the significance of mutual understanding.Pamuk celebrates his 55th birthday on June 7. It seems that the excitement he lived through at Cannes and his native city İstanbul in the month of May have been the best presents for him...

Gecenin Sonunda Aynadan Geçerken

(Bu öykü ‘San Lorenzo Gecesi’ filminin ayna sahnesinin değişik bir yorumu olarak da okunabilir)

Hayır, sen görmedin o filmi, sevgilim.
O filmi, yalnızca benim anlattığım kadarıyla ve benim anlattıklarımdan bilmektesin. Ama sen, o geceyi nice filmi görmüşlerden daha iyi yaşadın. Çünkü görenler arasında pek azı bu geceye, şimdi bizim yaşamakta olduğumuz geceye varabildiler; pek azı, bu odaya, böyle bir odaya girebilme cesareti gösterebildiler.
Biz, o filmdeki yaşlı kadın ve yaşlı erkek gibi, elli yıldır evli olmadıktan sonra ve ancak rastlantı sonucu bir odaya, aynı odaya düşüp gecemizi yaşamış değiliz.

Çünkü biz, yaşamayı hiçbir zaman ertelemedik.

Belki bizim, senin ve benim İthaka’ya yolculuğumuz, o Yunanlı şairin dizelerinde üstü örtülü savunduğunun aksine , o kadar zaman almadı. Oysa biliyorsun, yine o şairin bir başka şiirinin dizelerinden yelken açmıştım sana. Gürültülü Bir Kahvenin İçerdeki Odasında, gençliğinde eline sevgi adına ne fırsat geçmişse, beklemenin düzmece bilgeliği uğruna hoyratça harcayıp sonra yaşanmamış anıların ağırlığıyla gözleri kapanan o yaşlı adama benzememek için, yıllarıma meydan okuyarak sana elimi uzatmıştım.

Ama sonunda İthaka’dayız işte.Bir anlamda, belki benim de yolculuğum yıllarca sürmüştür, şairin öğüdünü tutmuşçasına; bir anlamda , dizelerde yazılı olduğu üzere, ylda kazandığım onca şeyle zenginleşmiş gibi. Gelgelelim bir noktadan sonra bizim bütün serüvenimiz, sanki o şiire bir meydan okuyuş; çünkü “İthaka’dan zenginlikler beklemeyesin...” diyen koca şaire inat, bütün zenginliklerin bu odada olduğunu, bu gecede gizlendiğini bilmekteyiz; hep biliyorduk.

Bu bilgi, mezhebimizin henüz kitaplara geçmemiş dualarında yazılıydı.

Şimdi birbirimize bunca yakın, bizi aşıyan döşeğin bir kenarından gözlerine baktığım anda, gece ayinlerinin ilk çanlarını duyuyorum.
Şimdi, şu an, yalnızca seni hissetmekle sınırlanamıyor.
Bir sarılış var, bir birliktelik, ama yalnızca bu değil.
Şimdi bende ve ta içimde, derinliklerimdesin, yalnızca şehvetin anahtarlarının hiçbir zaman açamayacağı kapılarından girmişsin, ve ben susuzluğumu seninle gidermekteyim; önce damla damla, sonra gür bir kaynağın fışkırmalarıyla.

İthaka’ya götüren denizlerin hepsi, ansızın içilebilir olmuş...

Mussolini’nin faşistleriyle antifaşistler, artık son savaşlarını veriyorlar. İtalya’nın tarlaları savaşın son yılında insanlıklarını çoktan unutmuş, umarsız canlılarla dolu. Ama San Lorenzo Köyü’nün bir evinde, iki kişilik bir yatağın, basit bir konsolun ve küçük bir duvar aynasının bulunduğu bir odada, hala umut var. Elli yıldır birbirleriyle evli olmayan –bir zamanlar birbirleriyla evli kalmış- bir kadın ve bir erkek, sabahın ilk ışıklarıyla ilk ortak günlerine gözlerini açmışlar. Belki bundan sonra birlikte kalacaklar, belki yolları –isteyerek veya istemeksizin- yine ayrılacak; belki bir daha sınırlı bir yatağın uçsuz bucaksızlığını hiç ama hiç paylaşamayacaklar; filmin akışı, bu konuda bize bir açıklık getirmiyor. Ama kesin olan bir nokta var: Elli yıldır birbirleriyle evli olmayan bu kadın ile bu adam, bundan sonra her şeylerini ortaklaşa yaşayacaklar. Çünkü sabahın ilk ışıklarıyla kalkan ve köy meydanından gelen seslerin kimlere ait olduğu –bir gece öncesinin aksine, bunların faşistelrden mi yoksa antifaşistlerden mi geldiğini artık hiç ama hiç umursamaksızın- anlamak için pencereye doğru yürüyen kadın, pencere ile yatak arasındaki duvarda asılı, sağ alt köşesi kırık aynanın önünden geçerken, evli olmadığı onca yıl boyunca ilk defa bir aynanın önünde duracak. Sağ elinin parmaklarını, yılların ve Campan bağlarındaki üzümlerin çoktan morarttığı parmaklarını belki de ilk kez sert bir biçimde değil, ama okşarcasına –bir gecelik okşama, en kökleşmiş sertliklerin geleneğine son verebilir- kaldırıp saçlarında gezdirecek; belki o güne kadar bir sabah vakti içinde bir erkeğin de bulunduğu bir odada alna düşmüş saçları kaldırmak için hiç başa götürülmemiş olan o parmaklar, tatlı bir acemilikle ilk anda yolunu bulamayacak ve aynanın yanında asılı Meryem tasvirinin yanmakta olan minik kandiline değecek. Ama kadın, evli olmadığı elli yıldan bu yana ilk kez, ocak başlarında sıçrayan kıvılcımlardan acı duyduğunda yaptığının tam tersine, parmaklarına değen sıcak kandil yağından ötürü yüzünü buruşturmayacak. Sadece, birkaç saniye için parmaklarının yolculuğuna ara verecek ve dönüp Meryem tasvirine bakacak, ellerini kavuşturmadan...

BU GECEKİ GİBİ HİÇ SEVMEDİĞİMİ DÜŞÜNMEK DUA YERİNE GEÇMELİ SAHTE TAPINAKLAR GÜN GELİP BOŞALMALI VE HERKES YENİ ZAMAN DUALARINA KULAK VEREBİLMELİ ZATEN DUA DİYE BİR ŞEY VARSA EĞER BU GECEDEN SONRA SENİNLE ÖĞRENDİM DAHA ÖNCE SAHİBİNİ ARAYAN DUALAR VARDI İÇİMDE ŞİMDİ TANRISINI BULMUŞ DUALARA DÖNÜŞTÜ

Yarı karanlıkta, konsolun çok yakınındaki aynada yüzünü görmek için bir an doğruluyorsun.
Neyi aradığını biliyorum.
Dönüp uzun uzun bana bakıyorsun.
Aynada bulamadığını benim yüzümde buluyorsun.
Yine yarı karanlıkta, bir gülümseme yayılıyor dudaklarına.
Bir zafer sevinci. En pahalı Venedik aynalarının bile yansıtamayacağı bir şey var, ancak bakışlarımızla paylaştığımızda yüzlerimizden yansıyabilen. Dudaklarımızda ise, dediğim gibi, bir zafer sevinci.
Artık hiçbir utanca yenik düşmeyecek bedenlerimiz, onca zamanın ardından yine bizden yana. Kimi zaman parmak uçlarımızla çıkartıyoruz bu bedenlerin haritasını; biz, gerçekte kim olduğumuzu bulma işini ilerde daha güzel, daha özgür olacağı söylenen bir toplumda, sözde tıpkı bize benzeyecek başkalarına bırakmıyoruz. Biz bu gece bu odaya kadar varabilmişken, yüzyıllar boyunca mezhebimize yağdırılış bütün lanetleri sonunda yerine gelebilmiş dualara çeviriyoruz. Biliyoruz ki, hiçbir kitapta yasaklanmamıştı birbirini bunca özlemiş bedenlerin bir araya gelmesi, ve o bedenlerin arasına dikilmiş çatık kaşlı tanrı tasvirlerinin hepsi de düzmece putlardı.


Şimdi dışımızdaki aynayı bütünüyle unutmuşsun; belki bize kadar gelenler, yarını olmayan gecelerin düzmece adlarla girilen otellerinde seralarda yetişme sevgilerle yetinebilirlerdi. Ama bizim bu gece aradığımız, umudun kurtlanmış bağbozumlarından arta kalanlar değil.
Biz bu gece, bu odada insanların tanımlamaktan bile korktukları, hep hasıraltı ettikleri tutkulara, peş peşe çöken günlerimiz yüzünden sığınmadık.
Hayır, biz sığınmadık.
Çünkü biz, nicedir hazırdık bu geceye.
Çünkü kimbilir kaç hüzün öncesinde yazılmış öyküleri ikimiz de çoktan okumuştuk.
Bugüne kadar kaç coşkunun yelkenlerinin insan ağzından çıkma kötülüklerle paramparça edildiğini, sen ve ben BİZ olmaya kalkışırsak eğer, daha kaç cehennem söylencesinin gerçekte hiçbir tanrıya adanmamış tapınaklarda, sevgisizliğin taşlarına kazınacağını biliyorduk.
Bu gece bu odaya girdiğimizde, ve sen artık ışığı kapatabileceğimizi söylediğinde, yüzlerimizde Zeytindağı’ndan bu yana bütün hüzünlerin haritası çiziliydi.
Belli ki bu geceye, bedenlerimiz yüzünden sonradan tövbelere sığınmayacak kadar hazırdık. Yarının insanları, değil mi ki biz bu geceyi BİZ olarak yaşayabildik, ayna diye bizlere bakacaklar; işte o zaman hep güneşten yana olanların tarihini yazanlar, bizi sürüden kovanları anımsayacaklar ve kanlı söylentilerin işkence odalarını sonrasız kapatıp, onlar da BİZ olacaklar...

BİZ KAÇ HAYATTAN SONRA BULDUK DERSİN BİRBİRİMİZİ KAÇ TÖVBENİN BOZULMUŞLUĞUDUR BU YERYÜZÜ CENNETİ ŞİMDİ SABAHIN VE AKŞAMIN IŞIKLARINDA DİZ ÇÖKMÜŞ HEP BİZİM TAPINAKLARIMIZDAYIM ÖLDÜRMEYECEKSİN DEMİŞTİ MUSA ŞİMDİ BU ODANIN ÖTE YAKASINDAKİ İNSAN DENİZLERİ HEP KANLI GÜNLER VARDIR GECEYİ BEKLEMEKLE GÜZELLEŞİR YAĞMURU HEP BEKLİYORDUK VE BANA DEĞEN DUDAKLARINDAKİ ISLAKLIK İLK YANITIYDI BUNCA YAĞMUR DUASININ VEREN HANGİ TANRIDIR BULDUK MU BANA İLK SARILDIĞINDA PARİS’Tİ DÜŞLERİMDE HELENA TROYA’YI TEK BAŞINA KURTARABİLİRDİ O ZAMAN BELKİ SÖYLENCESİZ KALACAKTIK TARİH ÖNCESİNDEN DÜN GECEYE UZANAN YOL DAHA KISALACAKTI TEN YOLCULUKLARI VARDIR BÜTÜN ÖLÜMLERİ VE UTANÇLARI YENER

Kadının duraklamış eli yolunu sürdürecek. Alnına düşmüş iki tutam saç itilecek geriye doğru, yatırılarak. Ve kadın aynaya bakıp elli uzun yılın yüzüne çizmiş olduğu haritayı aradığında, o güne kadar hiç gitmediği ülkelerin yolunu bulacak. Bir sabah yeli geceliğinin içine süzülüp, bedeninin daha yeni sürülmüş toprağına can katacak. Sonra silah sesleri duyulacak dışarıdan, odanın içinde direnen yaşama karşın. Belki ölüm, belki d kurtuluşun müjdecisi. Ama kadın hiç bilmeyecek hangisi olduğunu, çünkü artık bilmeyi istemeyecek. Sırtını pencereye dönüp odanın içine, yatağa, o yataktaki elli yıldır evli olmadığı adama bakacak. Her şeyin, o gecede olup bitmiş her şeyin belki de yalnızca o gece için geçerli olduğunu düşünecek. Aldırmayıp, adamın mavi gözlerine dalacak. Musa’nın yardığı denizin maviliği kaplayacak her yanını. Şimdi o denizin ve bu odanın dışındaki bütün insan denizşerinin kanlar içinde olduğunu düşünecek. Silah sesleri sıklaşacak. Merdivenden yukarı çıkanların ayak sesleri duyulacak. Adam da artı doğrulmuş olacak yataktan.Elini konsoldaki tabancaya uzatacak. “Neden?” diye bağıracak kadın. “Kendimizi savunmalıyız,” diye karşılık verecek adam. “Hayır!” diye haykıracak kadın, geceliğini üstünden koparırcasına çıkarırken. Odayı dolanmakta olan sabah yeli, artık hiçbir engelle karşılaşmaksızın bu bedende izlerini sürebilecek. “Hayır!” diye yineleyecek kadın. ÉBen aynanın önünden geçebildim artık! Şimdi silahla karşı koymak yok. Şimdi öldürmeye karşı yaşamın söyleyebilecek bir şeyi olmalı.” Ve anlayacak adam. Kadını elli yıllık bir gerdek özlemiyle kendine çekecek. Bu sırada da kapı belki durmadan tekmelenecek, tekmelenecek...

Film böyle bitmemiş olabilir. Dahası, böyle bitmemişti. Bu, benim sana anlattığım son.
Aslı başka türlü olabilir.
Ama ben sana başka türlü anlatamazdım.
Çünkü şimdi bedenimde soluklarını doyasıya öğütürken, filmdeki adama silah çektiremezdim.


Hafif bir aydınlık.
Sabahın ilk ışıkları ya da yoldan geçen bir araba.
Şimdi, senin yanında eski kitaplardaki ölümsüzlüğün adının yaşamamak olduğunu öğreniyorum.
Solukların yüzüme yaşamın dizelerini yazıyor.
Dünya, günah çıkartmak için kapımızı vuruyor.
Oysa bizim odamızda bir sevginin gece vardiyası başlamakta.
Artık zaman geçmez oluyor, çünkü onu birbirimize armağan ediyoruz.
Şimdiye kara uzatmalı yalnızlıkların gece bekçisiydim, diye bağırmak istiyorum.
Dün gecenin yağmurlarıyla bitti uzatmalı yalnızlıklar, diyorsun, aynanın önünden geçtik artık.
Şimdi bu döşeğin salında kulaçladığımız cennet, bilinen bütün dua kitaplarından çıkarılmalı.

Çıkarılmalı ki, insanlar yeniden birbirlerinin duası olabilsinler...

AHMET CEMAL

At the End of the Night, Through the Looking-Glass...

(This short story can be read as an interpretation of the mirror scene in the film “The Night of the Shooting Stars”[1])

No, you haven’t seen that film, my love.
You only know that film as far as I recount and from what I recount. But you lived that night much better than those who have already seen the film. Because so few among those who have watched it could reach this night; the night that we are living through; so few could dare to enter this room, a room like this.
We are not like that old woman and the old man in the film, who, after not being married for fifty years, but only coincidentally meet in a room, in the same room and spend the night.

Because, we have never postponed living.

Maybe our, your and my journey to Ithaca, contrary to the Greek Poet’s veiled argument in his lines, did not take that much time. However, you know from the lines of another poem of the same poet that I had sailed to you. In the Back-Room of a Noisy Coffeehouse, I gave my hand to you challenging my years, just in order not to be like that old man, who in his youth for the sake of the fake wisdom of waiting, clumsily wasted every opportunity that came over about love, then with the weight of those unlived moments whose eyelids were going down.

But at last we are in Ithaca. In a sense, maybe my journey also took years, like obeying the poet’s advice; in a sense, as expressed in the lines, like getting richer with all the things I have gained on the way. However, after a point, all our adventure is as if a challenge to that poem; because contrary to the great poet saying “Shall you not expect any richness from Ithaca...” , we know that all the richness is within this room, hiding in this night; we have always known it.

This information, was written in the prayers of our sect, which have not yet been included in the books.

At this moment we are so close to each other; looking into your eyes from one edge of the bed carrying us, I hear the first bells of the night prayers.
Now, this moment, can not be limited by only feeling you.
There is an embracing, a togetherness, but not only this.
Now you are in and even inside me, within the depths of me, you had entered through the doors which cannot be opened only by the keys of passion, and I am quenching my thirst with you; at first drop-by-drop, then as if the gushing out of a bold spring.

All the seas to Ithaca, are suddenly drinkable...

The fascists of Mussolini and the antifascists are having their last fight. The fields of Italy, in the last year of war, have already stripped off humanity, full of hopeless creatures. But in a house in the village of Saint Lorenzo, in a room, where a bed, a simple console and a little wall-mirror exist, there is still hope. Not being married for fifty years – yet been married to each other for some time- a woman and a man opened their eyes to their first common day with the first lights of the morning. Perhaps from now on they will stay together, perhaps their ways –willingly or unwillingly- will be parted again; perhaps they will not be able to share the eternity of a limited bed once more; the later scenes of the film, does not bring any clarity on this subject. But here is a certain point: Not being married to each other for fifty years, this woman and this man will live everything in common from now on. Because, waking up with the first lights of the morning, and walking towards the window in order to understand to whom belong the voices coming from the village square –unlike the night before, not caring whether they belong to fascists or antifascists-, the woman will stop in front of the mirror which is hanged on the wall between the window and the bed and broken on the right side below, for the first time in fifty years she has not been married. She will move the fingers of her right hand, which already turned purple by the years due to the grapes of Campon vineyards, through her hair maybe for the first time not harshly; but like stroking –stroking only once may end the tradition of a most established harshness-; maybe it was not until that day that in a morning, in a room where a man is present, those fingers, which have never been taken to head in order to put away the hair fallen on the forehead, will fail to find their way in a sweet inexperienced manner and touch the little oil-lamp of a Mary icon hanged near the mirror. But the woman, for the first time she has not been married for fifty years, unlike how she reacted when she suffered from the sparks of the hearth, will not crumple her face because of the hot oil of the oil-lamp. Just for a few seconds she will stop the journey of her fingers and have a look at the Mary icon, before she unites her hands...

THINKING THAT I HAVE NEVER LOVED LIKE TONIGHT SHOULD BE UNDERSTOOD AS A PRAYER COUNTERFEIT TEMPLES SHOULD BECOME VACANT AND EVERYBODY SHOULD BE ABLE TO LISTEN TO THEIR PRAYERS OF THE NEW TIMES IN ANY CASE IF THERE IS SOMETHING AS PRAYER TONIGHT I LEARNED IT WITH YOU BEFOREHAND THERE WERE PRAYERS INSIDE ME LOOKING FOR THEIR OWNER NOW THEY HAVE TURNED INTO THE PRAYERS WHICH HAVE FOUND THEIR GOD

In the half-darkness, for a moment, you straighten up to see your face in the mirror very near to the console.
I know what you are looking for.
You turn and look at me for a long time.
You find on my face what you could not find in the mirror.
Still in the half-darkness, a smile conquers your lips.
A joy of victory... There is something even the most expensive Venetian mirrors cannot reflect, but it is reflected on our faces when we share it with our looks. On our lips, as I said, is a joy of victory.
From now on our bodies will not be defeated by any shame, after all those times; again they are on our side. Sometimes with our fingertips we draw the map of these bodies; we do not let the job of finding who we are to those who would be “exactly” like ourselves in a society which is predicted to be much free and much beautiful. As tonight, having been able to reach this room, we turn all the curses that have been cast upon our sect to fulfilled prayers. We know that in no-book it was banned, the coming together of the bodies who have missed each other so much, and those frowning god icons cast between the bodies were all fake idols.

Now you have completely forgotten the mirror outside us; maybe the ones, who have come up to us, might be satisfied in the hotels of futureless nights under fake names with loves raised-up in greenhouses.
Tonight, in this room, we did not take shelter in the passions which people have been afraid of even defining and facing, not because of our days falling one after another.
No, we did not take shelter.
Because we were already ready for this night.
Because we had already read the stories written who knows how many periods of mourning ago.
We have already known that until today how many sails of enthusiasm have been destroyed by the wickedness of human tongue; if you and me try to be WE, how many phrases of hell will be engraved on the stones of lovelessness in the temples not dedicated to any god (we have already known it).
Tonight as we entered this room, and when you said we can turn off the light, there appeared on our faces a map of all the sorrow since the Mount of Olives.
Evidently, we were ready for the night so as not to take shelter in repentances on account of our bodies. The people of tomorrow, as we lived tonight as WE, will look into us as mirrors, it is when those who have always written the history of the supporters of the sun will remember the ones who have dismissed us from the flock, and closing the torture-rooms of bloody conversations, they will become US, too.

HOW MANY LIVES AFTER WE HAVE FOUND EACH OTHER DO YOU THINK IT IS THE BREAKING OF MANY REPENTANCES THIS EARTHLY PARADISE IS NOW ON ITS FEET IN THE LIGHT OF MORNING AND EVENING I WAS ALL THE TIME IN OUR TEMPLES YOU WILL NOT KILL SAID MOSES NOW THE SEAS OF PEOPLE BEYOND THE SHORES OF THIS ROOM THERE ARE ALWAYS BLOODY DAYS WAITING FOR THE NIGHT MAKES IT BEAUTIFUL WE WERE ALWAS WAITING FOR THE RAIN AND THE WETNESS OF YOUR LIPS TOUCHING ME WAS THE FIRST RESPONSE TO ALL THAT PRAYERS FOR RAIN WHICH GOD WAS IT THAT GAVE IT HAVE WE FOUND WHEN YOU FIRST EMBRACED ME IT WAS PARIS IN MY DREAMS ONLY THEN HELEN COULD HAVE SAVED TROJA ALONE MAYBE WE WOULD BE LEFT SPEECHLESS THE WAY FROM THE PREHISTORY TO YESTERNIGHT WOULD BE SHORTHENED THERE ARE BODY VOYAGES CONQUERING ALL DEATHS AND SHAMES

The woman’s hesitated hand will go on its way. Two small pinches of hair fallen on the forehead will be put backwards, slightly. And when the woman looking into the mirror, searches for a map drawn on her face by those fifty years, she will find the ways to the countries that she have never travelled before. A morning breeze creeping into her nightgown will refresh the newly-ploughed soil of her body. Afterwards sounds of gunfire will be heard coming from the outside, in contrast to the life, resisting in the room. Perhaps it is death, perhaps the herald of salvation. But the woman will never know which one, because she will not want to know. Turning her back to the window, she will look, into the room, to the bed, at the man in that bed, whom she has not been married for fifty years. She will think that everything, everything that happened that night was peculiar to that night only. Not minding, she will dive into the blue eyes of the man. The blueness of the sea that Moses had split, will cover all around. She will now think that all the seas of humanity outside this room are in blood. The sound of gunfire will become more frequent. The footsteps of the men coming upstairs, will be heard. The man will be straightened from the bed. He will move his hand towards the gun in the console. “Why?” will cry the woman, as she takes off her nightgown roughly. The morning breeze hanging about the room, can now trail on this body without any prevention. “No!” will repeat the woman. “I was able to pass in front of the mirror! No resisting with gun now. Now there must be something life wants to say against dying”. And the man will understand. He will pull the woman to himself with a fifty-year bridal longing. At this while the door will continually be kicked, kicked...

The film may not have ended this way. Actually, it did not. This is the end that I am telling you.
The actuality may be different.
But I could not have told you it in any other way.
Because now, as I am grinding your breath on my body, I could not have let the man in the film draw a gun.

A weak light....
The first lights of the morning or a car passing-by...
Now, by your side I learn that the name of the immortality in the old books was not-living.
Your breath is writing on my face, the poetry of life.
World is knocking at our door for confession.
Yet, in our room a nightwatch of love is just starting.
Time passes no more, as we gift it to each other.
I want to shout as, until now I was the night-watchman of extensive loneliness.
With the showers of yesternight the extensive loneliness is over, you say, we have passed through the mirror.
Now, the paradise, which we are sailing through on this bed as our raft, must be removed from all prayer books.

It should be removed, so that people can become the prayers of each other again.

AHMET CEMAL

[1] “La Notte di San Lorenzo”(org.title) Italy, 1982. Vittorio & Paolo Taviani, dir.s (translator’s note)

translated by Aslı Özgen